پایان نامه

          

              پایان نامه تحت عنوان : پیشگری از وقوع جرم درفقه اسلام توسط

              محمدعزیز سروری بلخابی درسال1385 برای دریافت

              درجه ی کارشناسی ارشد نویشته شده

 

 

پیشگیری ازوقوع جرم درفقه اسلام

برای دریافت درجهء کارشناسی ارشد

                  دررشته فقه و معارف اسلامی

 

 

گرایش :  فقه و اصول

نگارش :  محمد عزیز سروی

 

 

استاد راهنما :حجت الاسلام والمسلمین آقای محمد حسنی

 

استاد مشاور : حضرت آیت الله رحمانی سبزواری

 

 

سا ل  1385 

 

 

 

 

 

مقدمه

قدمت جرم وتبهکاری به آغاز حیات بشری ، تشکل یافتن زندگی اجتماعی وی می رسد وبه عبارتی ازآن روز که صفحه ای زرین نظام هستی تکوین یافت وازآن میان انسان قامت برافراشت وروحیه ای تبهکاری پدید آمد وشیرازه وحدت وامنیت اجتماعی درپرتو چنین تفکر وروحیه ای تهدید به زوال گردید ومنافع ومصالح عمومی به خطر افتاد وبا توجه به خطر جرم ، جنایت وتبهکاری برای امنیت ومصالح مردمی صاحبان منافع برای جلوگیری از پیدایش وگسترش این پدیده شوم وخطر زا درسطح اجتماع تدابیری اتخاذ نمودند وبراساس نوع جرم وشیوه وابزار ی برای جلوگیری وکاهش آن درنظر گرفته شد .

وبا پدیدآمدن جامعه ای جدید وصنعتی وپیشرفت حیرت انگیز درزمینه های تکنولوژی وزندگی ماشینی جرم وبزه کاری ازیک سو تنوع یافت وازجانبی پیچیده و سریع وخطرناک گردید ومتناوب با نوع ، تهدید آمیز بودن جرم وجنایت ومصادیق آن به علت یابی جرم وعوامل وزمینه ساز اعمال تبهکارانه اقدامات منظورگردید ومقررات جهت پیشگیری از ازبزهکاری تدوین شد وبا توجه به وجود شرایط پیچیده زستی ، جغرافیای ، فرهنگی ، اقتصادی ، روانی واجتماعی ونیز درنتجه عوامل گوناگون درپیدایش جرم وتهکاری ، امر پیشگیری ازآن بسیارسخت ، پیچیده ونیاز مند ابزار مناسب وکرآمد گردید.

درحوزه فقه وحقوق اسلامی پیش ازآن که جوامع پیشرفته به خطرسرسام آور وروبه رشد جریان های جرم پرور پی ببرد وقوانین جهت مبارزه با پیگیری ا زآن تدوین کند راه حل های منطقی وعقل پسندی را ارائه داده است . برخلاف ادعای برخی از ناآگاهانه به سیاست جنایی اسلام ، سیاست جنای درحوزه نگرش این مکتب یک سیاست صرفا اید ة لوژیکی ویا اعتقادی نبود ، وبا تامل ودقت در دستورات گرانسنگ فقهی وحقوقی آن بدست می آید که یک سیاست علمی ، منطقی ، کارشناسانه جرم شناسی است وآنچه دراین آئین ازاولویت برخوردار است پیشگیری از وقوع جرم ، باز پروری واصلاح مجرمان با اتخاذ تدابیر پیشگیرانه واقدامات تامینی وتربیتی است ومجازات مجرمان وکیفردادن آن ها با توجه به شرایط تحقق عمل مجرمانه ، خطرناک بودن جرم ، افراد مجرم ، زمینه های جرم پرور، لحاظ می گردد  دراین نوشتار برآنیم تا با استفاده از متتون حقوقی وبررسی سیرتاریخی اقدامات پیشگیری ازجرم را تبین کنیم وراه های پیشیگری ازجرم ( اصلاحی ویا اقدامات کیفری ومجازات ) را ازمنظر فقه وحقوق اسلامی مورد بررسی وکنکاش قراردهیم

 

تعریف مساله وبیان سوالهای اصلی تحقیق

 

فقه اسلام درمساله پیشگیری ازوقوع  جرم چه تدابیری اندیشیده است ؟

ازآغاز حیات بشری ، انسان همواره باجرم وجنایت مواجه بوده وبرای مقابله با این پدیده اقداماتی انجام داده است اما رشد فزاینده جرایم حاکی ازاین است که پیشگیری ازجرایم به شکل اعمال کیفردرزدودن جرم وجنایت ازچهره جوامع ، کافی وجامع نیست بلکه تدابیرپیشگیرانه لازم است که دراثر آن ازوقوع جرم وفعلیت یافتن اندیشه جنایت ممانعت وبا وقوع جرم مبارزه وفرصت ارتکاب بزه ازافراد گرفته شود.

اکنون با عنایت وبه جامعیت دین اسلام در اداره زندگی فردی واجتماعی بشر وهدایت به سوی کمال پرسش های مطرح میشود .

نقش دینداری درپیشگیری ازوقوع جرم چیست ؟

وظیفه حکومت اسلامی درپیشگیری ازوقوع جرم چیست ؟

اجرای مجازاتهای اسلامی وتعزیرات چه نقش دربازدارندگی ازجرم دارد ؟

 

سابقه وضرورت انجام تحقیق

  

    اندیشمندان وپژوهشگران دینی درمورد پیشگیری ازوقوع جرم ازنگاه فقهی آنچه که باید توجه میشد ، نکرده اند ودراین زمینه آثار جامع ازخود به جای نگذاشته اند .

دراین اواخیر تحیقیقاتی بسیار جزئی انجام گرفته که آنهم به شکل مقاله درهمایش های علمی بوده وازدیدگاهی خاص بحث شده است ، که دارای نقایص است ونمی تواند پاسخ گوی نیازهای جامعه باشد .

دراین راستا این ضرورت احساس می شود که برای پیشگیری ازوقوع جرم تحقیق جامع به حد که این رساله اجازه میدهد ازنگاه فقه وحقوق درمتون اسلامی با استفاده از آیات روایات ونظرات فقها وجرم شناسان انجام گیرد تا زمینه را برای تحقیقات وپژوهش های بعدی فراهم نماید .

 

فرضیه ها

1- درفقه وآیات قرآن کریم وروایات ، پیشگیری ازوقوع جرم با مشارکت عمومی وبا گسترش فضا دینی درجامعه وپیشگیری های وضعی وعمومی پیش بینی شده است .

2- اجرای مجازات های اسلامی دربازدارندگی های عام وخاص نقش مئوثردارد.

3 - حکومت اسلامی با برقراری عدالت اجتماعی واقتصادی درجامعه وتامین نیاز های معیشتی وفرهنگی افرادازوقوع جرم پیشگیری می کند.

 

هد فها

    صرف اعمال مجازات وسرادادن مجرمان اولین راه حل برای مبارزه با مجرمین نیست بلکه همانطورکه حضرت علی (ع ) می فرماید ، مجازات همواره آخرین رتبه ومرتبه دربرخوردبا ناهنجاریهای فرد است،  درفقه اسلام واحکام دینی راه حل های اساسی برای پیشگیری از وقوع جرم وجود دارد . لذا هدف ازاین تحقیق ارائه راه کارهای عملی ازدیدگاهی فقه وحقوق می باشد تا بدین وسیله پاسخ به نیاز امروز بشروراه کارهای عملی برای متولیان پیشگیری از وقوع جرم درنظام اسلامی درجهت مبارزه با وقوع جرم باشد

 

جنبهء جدید بودن تحقیق

  طرح کردن راه های شناخت وپیشگیری از وقوع جرم درحوزه دین بخصوص درفقه ، که بیشتر بحث هایش درحوزه های علمیه جنبه تنبیهی داشته بهره ی از نو آوری وتازگی خواهد داشت . استفاده از آیات روایات درمورد پیشگیری ازوقوع جرم وبررسی را ه کارهای عملی آن درجامعه جنبه ی نواوری خواهد داشت .

 

 

 

 

 

 

 

 

 روش انجام تحقیق :

دراین  تحقیق برآنیم که با مجموع منابع قابل دست رس ، راهای پیشگیری از وقوع جرم را با نگاهی فقه وحقوق اسلامی مورد بررسی قرار دهیم که با توجه به حفظ سیرمنطقی آن این بررسی دارای جنبه تحلیلی وبیشتر جنبه توصیفی خواهد داشت